Okiem niewidomego: Audiodeskrypcja i napisy w filmach

Ponoć obraz wyraża więcej niż tysiąc słów. No… chyba, że jest się osobą niewidomą. Wówczas wart jest tyle, co materiał, na którym go namalowano. Podobno jeszcze bardziej wyrazisty przekaz daje film, w którym można obserwować ruch. Gra świateł, półcieni, zmiana wyrazów twarzy, kolory przechodzące jeden w drugi…

Rola audiodeskrypcji

Bardzo lubię oglądać filmy. Jak mi jednak o nich opowiesz? Jak przekazać całe to bogactwo w kilku słowach, które pomogą mi zrozumieć, co się dzieje na ekranie? Dodatkowo… jak zmieścić się z tym przekazem w kilku sekundach filmu, gdzieś tam, pomiędzy dialogami?
Zazwyczaj jest to zadanie audiodeskrypcji, czyli dodatkowo dogranej do filmu ścieżki dźwiękowej. Zawiera ona między innymi opisy postaci. Wyjaśnia ich zachowania, wskazuje istotne dla widza informacje dotyczące scenerii, krajobrazu i tym podobnych.

Proces tworzenia audiodeskrypcji zazwyczaj jest dość złożony. Sama narracja musi być podana w krótkich przerywnikach pomiędzy kwestiami dialogowymi, w przejściach do nowej sceny czy kluczowych momentach filmu. Ba, czytane bywają także napisy początkowe i końcowe…

Korzystanie z audiodeskrypcji pozwala osobom niewidomym lepiej zrozumieć film lub serial. Cieszę się, że międzynarodowi dostawcy usług VOD online, jak Netflix czy Disney Plus w swoich anglojęzycznych ścieżkach dźwiękowych udostępniają też opcję audiodeskrypcji. W międzynarodowym kontekście, polskie opisy również się zdarzają, ale raczej sporadycznie. Rodzimą kinematografię poddaje procesowi audiodeskrypcji między innymi Fundacja Adapter Link otwiera się w nowym oknie., która cyklicznie udostępnia nowe filmy.

A jak rzecz się ma z napisami

Cóż, można znaleźć aplikacje desktopowe lub mobilne, które odczytują mową syntetyczną napisy, gdy tylko te pojawią się w filmie. Warunkiem jednak jest to, by dało się pobrać tekstową wersję owych napisów. Kiedy zostaną po prostu wbudowane w film, wyświetlą się na ekranie. Będą jednak niewidoczne dla czytnika ekranu, z którego korzysta osoba niewidoma.

Podobnie jest z napisami wbudowanymi w filmy, umieszczone na przykład na jednym z popularnych serwisów internetowych. Napisy dołączone w formie tekstowej, które da się włączyć lub wyłączyć w ustawieniach odtwarzacza filmu, można odczytać za pomocą czytnika ekranu.

Problem z napisami wbudowanymi w film

Kiedy wbudujesz napisy w film, te jego części, które zawierają wbudowany tekst, automatycznie stają się niedostępne dla niewidomego użytkownika. Jeżeli, na przykład, publikujesz film jako organizacja non-profit, w którym prosisz o wsparcie dla ludzi lub zwierząt w jakimś odległym miejscu na świecie, dodaj proszę napisy do filmu w formie tekstowej. Nie każdy jest w stanie przeczytać te wbudowane w film. Niestety, nieważne jakbym tego chciał, nie będę mógł pomóc potrzebującym.

Reklamodawcy czasami tworzą piękne animacje, prezentują nowy, ciekawy produkt. No i co z tego, skoro nigdy się o nim nie dowiem? Jeśli sprzedajesz produkt adresowany do konsumenta, przedsiębiorcy, osoby na emeryturze lub aktywnej zawodowo, proszę, przemyśl swój przekaz. Są wokół ciebie osoby, do których informacje o produkcie lub usłudze nigdy nie dotrą, ponieważ nie zadbałeś o przekaz, który każdy będzie w stanie zrozumieć. Możesz to jednak zrobić poprzez udostępnienie napisów do filmu umieszczonego na przykład na wspomnianym serwisie internetowym czy innym podobnym portalu.